Nic nie umiem – czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się tak pomyśleć? To zdanie, choć krótkie, niesie ze sobą ogromny ciężar emocjonalny i może mieć destrukcyjny wpływ na nasze życie. Dlaczego wpadamy w pułapki negatywnego myślenia? I co sprawia, że tak trudno jest przełamać raz utarte schematy? Czy coaching może Ci w tym pomóc? Pozwól, że odpowiem na wszystkie Twoje pytania. Zacznijmy od początku.

Anatomia negatywnego myślenia – skąd biorą się przekonania?

Negatywne myślenie to nie tylko chwilowy spadek nastroju czy przejściowe zwątpienie w siebie. To złożony proces psychologiczny, który może głęboko zakorzenić się w Twoim umyśle. Często powracająca fraza „nic nie umiem” jest doskonałym przykładem takiego destrukcyjnego przekonania.

A ono samo nie wzięło się z niczego. Co mogło pomóc mu się zakorzenić? Są to na przykład:

• negatywne doświadczenia z dzieciństwa, krytyka ze strony rodziców, nauczycieli, rówieśników.
• Porównywanie się z innymi, o które – w dobie mediów społecznościowych – nietrudno.
• Perfekcjonizm, ponieważ stawianie sobie nierealistycznych celów prowadzi do niepowodzenia, a każde z nich utwierdza Cię w przekonaniu, że „nic nie umiesz”.
• Porażki, zwłaszcza te bolesne lub powtarzające się, mogą prowadzić do generalizacji i przekonania, że jesteś niezdolny do osiągnięcia sukcesu w jakiejkolwiek dziedzinie.

Mózg każdego z nas jest ewolucyjnie zaprogramowany do zwracania większej uwagi na zagrożenia i negatywne doświadczenia. W dawnych czasach taka tendencja zwiększała szanse na przeżycie. Jednak prehistoria minęła, a dawniej przydatne mechanizmy dziś skutecznie utrudniają życie.

Wiesz już, skąd bierze się Twoje „nic nie umiem” – być może udało Ci się zidentyfikować wydarzenia, które spowodowały, że masz właśnie takie przekonanie. Warto wiedzieć także, że jest jeszcze kilka podstępnych rzeczy sprawiających, że zapętlamy się w tym niedobrym dla nas schemacie na dłużej. Dlatego chciałbym Ci opowiedzieć kilka słów o efekcie potwierdzenia.

Efekt potwierdzenia

Kiedy uwierzysz w to, że naprawdę nic nie umiesz, Twój umysł zacznie selektywnie zwracać uwagę na informacje potwierdzające to przekonanie. Skutecznie zignoruje dowody wskazujące na to, że jest wprost przeciwnie. To błąd poznawczy, znany jako efekt potwierdzenia. Sprawia, że negatywne przekonania stają się samospełniającą się przepowiednią.

Ponadto stres i lęk, których dziś trudno uniknąć, nie są obojętne dla naszego myślenia. W stanie podwyższonego napięcia łatwiej wpadamy w pułapkę czarnowidztwa i przekonania o własnej nieudolności. Tym bardziej że żyjemy w kulturze promującej perfekcjonizm i sukces za wszelką cenę. 

Dlaczego schematy trudno przełamać samodzielnie?

Przekonanie to nie tylko chwilowa myśl, ale głęboko zakorzeniony schemat myślowy. Przełamanie go samodzielnie jest trudne z co najmniej kilku powodów:

• neuroplastyczność mózgu. W ogromnym uproszczeniu: nasze mózgi są plastyczne, a to oznacza, że często powtarzane myśli tworzą silne połączenia neuronowe. Negatywne schematy myślowe, utrwalane przez lata, stają się naszym domyślnym sposobem interpretacji rzeczywistości.
• Wymaga wyjścia poza strefę komfortu. Nawet negatywne przekonania mogą dawać nam poczucie bezpieczeństwa, bo są czymś, co znamy. Zmiana wymaga wyjścia ze strefy komfortu, co budzi lęk i opór.
• Trudno jest obiektywnie ocenić własne myśli i przekonania. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak bardzo nasze negatywne myślenie wpływa na nasze życie.
• Ryzyko samospełniającej się przepowiedni. Przekonanie „nic nie umiem” prowadzi do zachowań, które je potwierdzają, tworząc błędne koło negatywnego myślenia.
• Brak narzędzi. Jeśli nie znasz odpowiednich metod i technik, które pozwolą Ci skutecznie zmienić sposób myślenia, to próba wyjścia z tego schematu może skończyć się porażką i zakotwiczyć Cię w szkodliwym schemacie.

Czy coaching pomaga zwalczyć negatywne przekonania?

Coach zapewnia zewnętrzną, obiektywną perspektywę. Zadając odpowiednie pytania, pomoże Ci dostrzec wzorce myślowe, których nie jesteś do końca świadomy. Specjalista ma narzędzia, które jest w stanie zastosować zależnie od Twoich potrzeb, a jego regularne wsparcie jest podstawą w procesie zmiany. 

Jak już wiesz, negatywne przekonania są tak silne między innymi z tego, że pojawiają się w Twoim życiu często, jak refren. Dlatego zmiana nie nastąpi po jednej sesji – nowy schemat wymaga ćwiczeń. A kiedy motywacja lub wiara w siebie z jakiegoś powodu się chwieją, warto liczyć na profesjonalne, nieoceniające wsparcie. Czy to skuteczne? Według badań, osoby korzystające z metod coachingowych doświadczyły średnio 16% spadku negatywnych wskaźników zdrowia psychicznego oraz prawie 10% wzrostu pozytywnych wskaźników.

Praca z coachem pomaga rozwinąć samoświadomość. A ta pozwoli Ci zauważyć, że zaczyna dziać się coś, co Ci nie służy – i w porę się wycofać. Dzięki sesjom nie tylko przełamiesz negatywne schematy, ale także poznasz wzmacniające Cię metody, z których będziesz mógł samodzielnie korzystać. Współpraca z coachem sprawi, że odzyskasz sprawczość. Przejmiesz odpowiedzialność za własny rozwój, a sprawi, że pewniej wkroczysz na drogę prowadzącą do lepszego, wartościowego życia.

Czy na pewno nic nie umiem? Na zakończenie

Negatywne przekonania to pułapka, w którą łatwo wpaść, ale mam dobrą wiadomość: można się wydostać. Chciałbym jeszcze raz podkreślić, że zmiana myślenia to nie krok a droga, który wymaga czasu i zaangażowania. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na współpracę z coachem, czy będziesz pracować nad sobą samodzielnie, niezwykle ważna jest cierpliwość, konsekwentność i wyrozumiałość dla siebie samego.

Pamiętaj: każdy z nas ma potencjał do rozwoju i zmiany. Przekonanie „nic nie umiem” to tylko myśl, nie fakt. Z odpowiednim wsparciem i narzędziami możesz nauczyć się dostrzegać swoje mocne strony, doceniać własne umiejętności i w końcu dobrze o sobie pomyśleć.

Jeśli nie wiesz, jak to zrobić, umów się ze mną na pierwszą bezpłatną konsultację i sprawdźmy, jak mogę Ci pomóc.